'Wees niet gek. Doe de tekencheck.'

'Wees niet gek. Doe de tekencheck.'


Teken en tekenbeten

21 mei 2019


Teken zijn parasieten die leven van het bloed van gewervelde dieren. Tekenbeten en ziektes overgedragen door teken zijn in opmars in Europa, wellicht als gevolg van een toename van het aantal teken en een stijgende populariteit van buitenactiviteiten.(1) 



WELKE ZIEKTEN?


De 2 belangrijkste ziekten die door teken overgedragen kunnen worden zijn de ziekte van Lyme of Lyme borreliose en tekenencefalitis.


De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door de bacterie Borrelia Burgdorferi. Deze bacterie bevindt zich in het speeksel van de teek en meestal duurt het 12 uur voordat de bacterie wordt overgedragen op de mens. Het is dus zeer belangrijk om een teek zo snel mogelijk te verwijderen en zo het risico op infectie te minimaliseren. Controleer je lichaam dus 's avonds van kop tot teen nadat je in de natuur bent geweest. Volg na een tekenbeet nog een maand lang eventuele symptomen op zodat je. Zo kan je bij de eerste tekenen je huisarts contacteren en dan kan je behandeld worden met een antibioticumkuur om verdere evolutie van de ziekte tegen te gaan.




Het eerste teken van een infectie zal zich voordoen als 'erythema migrans': een rode, ringvormige plek die groter wordt. Op een donkere huid is de plek soms moeilijker te herkennen, doordat ze daarop blauwer ziet. Ook zonder behandeling verdwijnt de plek spontaan, maar dan blijft de ziekte in je lichaam verder evolueren. Soms krijgen mensen ook griepachtige symptomen zoals koorts, spier-en hoofdpijn

Zonder behandeling kan de ziekte zich verspreiden naar je hart, gewrichten of zenuwen en dit kan pas maanden of jaren later klachten geven. Laat je dan zo snel mogelijk behandelen, want dit geeft de meeste kans op volledig herstel. Het is ook mogelijk dat bepaalde symptomen blijvend zijn door schade na de infectie.  

Als je opnieuw besmet geraakt, kan je terug de ziekte van Lyme krijgen. De antistoffen die je hebt aangemaakt, beschermen je niet tegen een tweede infectie.


Tekenencefalitis is een ziekte die veroorzaakt wordt door een virus. Dit virus komt vooral voor in Centraal-Europa, Oost-Europa, Balkan landen en het verre oosten. Bij een tekenbeet wordt je onmiddellijk geïnfecteerd. In de eerste maand na besmetting ontstaan er griepachtige symptomen zoals hoofdpijn en spier-en gewrichtspijn. Na 4 weken zullen de klachten verdwijnen. Enkele mensen worden na enkele weken terug ziek en in deze tweede fase krijgen ze hoge koorts, ernstige hoofdpijn en een ontsteking van de hersenen of het hersenvlies.

Er bestaat geen behandeling voor dit virus. Men kan enkel de griepachtige symptomen behandelen. Maar er bestaat wel een goed vaccin tegen tekenencefalitis. Als je naar het buitenland gaat, kan het aangewezen zijn om je te laten vaccineren. Vraag hiervoor raad aan je arts of apotheker. 




PREVENTIE?


Allereerst moeten we tekenbeten proberen vermijden en indien nodig de teken zo snel mogelijk en correct verwijderen. 


Hoe tekenbeten vermijden?

  • Vermijd grasachtige, bestruikte en beboste zones
  • Blijf op de paden en loop niet door hoog gras
  • Kampeer niet aan de bosrand
  • Bedek het lichaam zoveel mogelijk met kleren, met de pijpen van de broek in de sokken
  • Draag stevige hoge schoenen
  • Draag licht gekleurde kleren om de teken beter te zien
  • Inspecteer ook de kleren, rugzak en dieren op teken na een tocht. Was kleren nadien op 60° of steek ze 15 minuten in de droogkast.


Gebruik ook insectenwerende middelen op je huid als je in de natuur trekt. Producten op basis van DEET 30-50%, (p)icaridine 20-25%, IR3535 20-35% of citrodiolextract van eucalyptusolie 20-25% kunnen gebruikt worden.


Controleer 's avonds steeds op teken en verwijder ze indien nodig correct. 



Het vaccin tegen tekenencefalitis bestaat uit 3 dosissen en een booster. De eerste 2 dosissen moeten toegediend worden vóór de reis, liefst met 1 maand interval. Een versneld schema met 2 weken interval is ook mogelijk.




BRONNEN

(1) Aanbeveling omrent Lyme Borreliose (2017) van de federale overheid: http://overlegorganen.gezondheid.belgie.be/sites/default/files/documents/gids_lyme_borreliose_nl_march2017.pdf, laatst bezocht op 13/3/2019